Hoe veroorzaakt HPV baarmoederhalskanker?

Het humaan papillomavirus, beter bekend als HPV, komt veel vaker voor dan je misschien denkt. De meeste mensen raken er ooit in hun leven mee besmet, vaak zonder het zelf te weten. In veel gevallen ruimt je lichaam het virus vanzelf op, maar in sommige gevallen blijft het virus jarenlang aanwezig. En juist dat langdurige contact met bepaalde hoogrisico HPV-types kan uiteindelijk leiden tot baarmoederhalskanker.

In dit artikel leggen we stap voor stap uit hoe HPV deze vorm van kanker kan veroorzaken. We bespreken hoe het virus zich gedraagt, wat er precies in de cellen verandert en hoe je met tijdige testen en preventie ernstige gevolgen kunt voorkomen.

Wat is HPV precies?

HPV is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende virustypen. Ongeveer veertig daarvan kunnen zich nestelen in de slijmvliezen van de geslachtsorganen, anus, mond of keel. Deze virussen worden meestal overgedragen via seksueel contact.

HPV wordt onderverdeeld in laagrisico- en hoogrisico-types. De laagrisico-varianten veroorzaken vaak genitale wratten, terwijl de hoogrisico-types verantwoordelijk kunnen zijn voor celveranderingen die op de lange termijn tot kanker kunnen leiden.

Hoe raak je besmet met HPV?

Besmetting met HPV gebeurt meestal via huid-op-huidcontact tijdens seks. Dat hoeft niet per se geslachtsgemeenschap te zijn. Ook bij orale of anale seks of bij intiem contact zonder penetratie kan het virus worden overgedragen.

Omdat het virus zo gemakkelijk verspreidt en meestal geen klachten veroorzaakt, merk je vaak niet dat je besmet bent. En omdat het immuunsysteem het virus meestal binnen twee jaar opruimt, blijft de infectie vaak onopgemerkt.

Wat gebeurt er als het virus niet verdwijnt?

Soms blijft een hoogrisico HPV-type langdurig in het lichaam aanwezig, vooral in het slijmvlies van de baarmoederhals. Wanneer dit gebeurt, kan het virus schade aanrichten aan de cellen.

HPV dringt het DNA van gezonde cellen binnen en beïnvloedt hoe die cellen zich delen en gedragen. Na verloop van tijd kunnen die veranderingen leiden tot afwijkende cellen, ook wel dysplasie genoemd. Zonder behandeling kunnen deze afwijkingen zich ontwikkelen tot baarmoederhalskanker.

Het gaat hier om een langzaam proces dat jaren kan duren. Daarom is het zo belangrijk om regelmatig te testen zo kun je afwijkingen opsporen voordat ze zich ontwikkelen tot iets ernstigers.

Welke rol speelt het immuunsysteem?

Je afweer speelt een sleutelrol in het verloop van een HPV-infectie. In veel gevallen herkent en vernietigt het immuunsysteem het virus voordat het schade aanricht. Maar bij sommige mensen lukt dat niet volledig. Waarom het immuunsysteem faalt, is niet altijd duidelijk. Factoren zoals roken, een verzwakte afweer, langdurige stress of andere infecties kunnen een rol spelen.

Wanneer het virus blijft zitten, krijgt het de kans om cellen structureel te veranderen. En dat vergroot de kans op het ontstaan van kanker.