HPV-vaccinatie als preventiemiddel

Effectiviteit van het vaccin

De effectiviteit van de HPV-vaccinatie is uitgebreid onderzocht en bewezen hoog:

• Bescherming tegen hoog-risico typen: tot wel 95%.

• Voorkomen van baarmoederhalskanker: in landen waar al jaren gevaccineerd wordt, is het aantal gevallen drastisch gedaald.

• Bescherming tegen genitale wratten: ook zeer effectief, omdat veel voorkomende wrattentypen in het vaccin zijn opgenomen.

Het is belangrijk te benadrukken dat vaccinatie het meeste effect heeft wanneer het wordt toegediend vóór de eerste seksuele ervaring. Dan is de kans het grootst dat iemand nog niet met HPV in aanraking is geweest.

Voor wie is HPV-vaccinatie bedoeld?

Jongeren

In Nederland krijgen zowel meisjes als jongens vanaf hun tiende jaar een uitnodiging voor de HPV-vaccinatie via het Rijksvaccinatieprogramma.

Jongvolwassenen

Ook wie ouder is kan zich laten vaccineren. Jongvolwassenen tot 26 jaar worden actief benaderd. Voor hen is het nog steeds zeer zinvol, omdat ze vaak nog niet met alle HPV-typen in aanraking zijn geweest.

Volwassenen ouder dan 26 jaar

Ook volwassenen boven de 26 kunnen zich laten vaccineren, al is de bescherming vaak iets minder volledig. Toch kan het nog steeds voordelen bieden, vooral voor mensen met wisselende partners of voor wie extra risico loopt.

Waarom ook jongens vaccineren?

Lange tijd lag de focus vooral op meisjes, omdat HPV bekendstaat als de belangrijkste oorzaak van baarmoederhalskanker. Maar ook jongens lopen risico:

• HPV kan bij mannen leiden tot peniskanker, anuskanker of keelkanker.

• Jongens kunnen het virus doorgeven aan hun partners.

Door zowel jongens als meisjes te vaccineren, wordt niet alleen de individuele bescherming verbeterd, maar ook de verspreiding van het virus in de samenleving teruggedrongen.

Veiligheid van het vaccin

De HPV-vaccinatie is uitgebreid getest en wordt wereldwijd toegepast. Uit onderzoek blijkt dat het vaccin veilig is. Mogelijke bijwerkingen zijn mild en kortdurend, zoals:

• pijn of roodheid op de prikplek,

• lichte koorts,

• hoofdpijn of vermoeidheid.

Er zijn geen aanwijzingen dat HPV-vaccinatie ernstige of blijvende gezondheidsproblemen veroorzaakt. De voordelen van bescherming tegen kanker en wratten wegen veel zwaarder dan de kleine kans op milde bijwerkingen.

HPV-vaccinatie en preventie in bredere zin

Vaccinatie is het krachtigste preventiemiddel, maar het is niet het enige. Andere vormen van preventie blijven belangrijk:

• Condoomgebruik: beschermt niet volledig tegen HPV, maar verkleint de kans en beschermt wel tegen andere soa’s.

• Screening: vrouwen worden vanaf hun dertigste uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Dit blijft nodig, ook als je gevaccineerd bent.

• Gezonde leefstijl: een sterk immuunsysteem helpt je lichaam bij het bestrijden van infecties.

Veelgemaakte misverstanden over HPV-vaccinatie

• “Alleen vrouwen hebben baat bij vaccinatie.”
  Onjuist. Ook mannen kunnen HPV krijgen, doorgeven en gezondheidsproblemen ontwikkelen.

• “Vaccinatie is niet meer zinvol als je al seks hebt gehad.”
  Niet waar. Je hebt misschien al contact gehad met sommige typen, maar het vaccin beschermt tegen meerdere varianten.

• “Het vaccin is nieuw en dus niet veilig.”
  Onjuist. HPV-vaccins worden al meer dan vijftien jaar wereldwijd gebruikt en hun veiligheid is uitgebreid bewezen.

• “Na vaccinatie ben je helemaal beschermd.”
  Het vaccin beschermt tegen de meest risicovolle typen, maar niet tegen alle HPV-varianten. Daarom blijft screening belangrijk.

De toekomst: een generatie zonder HPV-gerelateerde kanker?

In sommige landen waar HPV-vaccinatie al langere tijd breed wordt toegepast, daalt het aantal gevallen van baarmoederhalskanker en genitale wratten spectaculair. De verwachting is dat met een hoge vaccinatiegraad zelfs een generatie zonder HPV-gerelateerde kanker mogelijk is.

Dat maakt preventie via vaccinatie niet alleen belangrijk voor het individu, maar ook voor de samenleving als geheel.

Conclusie: vaccinatie als sleutel tot preventie

HPV is een veelvoorkomend virus dat meestal onschuldig is, maar soms ernstige gevolgen kan hebben. Vaccinatie is het krachtigste wapen dat we hebben om die gevolgen te voorkomen. Het vaccin is veilig, effectief en beschikbaar voor zowel meisjes als jongens, jong en oud.

Door vaccinatie te combineren met condoomgebruik, screening en een gezonde leefstijl, verklein je de kans op HPV en de complicaties ervan aanzienlijk.

HPV-vaccinatie is dus niet alleen een persoonlijke keuze, maar ook een investering in de gezondheid van toekomstige generaties.