Hoe wordt PrEP afgebroken?

PrEP is een krachtig middel om hiv te voorkomen. Steeds meer mensen gebruiken het dagelijks of on demand om zichzelf te beschermen. Maar wat gebeurt er eigenlijk met PrEP zodra je de pil doorslikt? Hoe verwerkt je lichaam het medicijn, en hoe wordt het uiteindelijk weer afgebroken en uitgescheiden?

In dit artikel nemen we je stap voor stap mee in het proces: van slikken tot uitscheiden.

Wat zit er in PrEP?

De meeste PrEP-tabletten bevatten twee werkzame stoffen: tenofovir disoproxilfumaraat (vaak afgekort tot tenofovir) en emtricitabine. Samen voorkomen ze dat het hiv-virus zich kan vermenigvuldigen in het lichaam.

Beide stoffen behoren tot de groep nucleoside/nucleotide reverse transcriptaseremmers (NRTI’s). Ze bootsen bouwstenen van het virus na, waardoor het virus geen functioneel genetisch materiaal kan maken.

De weg van PrEP door je lichaam

Zodra je een PrEP-tablet inslikt, begint een zorgvuldig proces:

1. Oplossen in de maag
   De coating van de pil lost op in je maagzuur.

2. Opname in de dunne darm
   De werkzame stoffen worden via de darmwand in je bloed opgenomen.

3. Transport via het bloed
   Het medicijn verspreidt zich door je hele lichaam en bereikt weefsels waar hiv het eerst kan binnendringen, zoals het rectum, de vagina en het bloed.

4. Activering in de cellen
   In je lichaamscellen worden tenofovir en emtricitabine omgezet in hun actieve vormen. Pas dan kunnen ze hiv effectief blokkeren.

Hoe lang blijft PrEP actief?

De actieve vormen van tenofovir en emtricitabine blijven een tijd in je cellen aanwezig. Dat is belangrijk, omdat ze zo continu bescherming bieden tegen hiv.

• Tenofovir: blijft 24 tot 48 uur actief in het bloed

• Emtricitabine: blijft ongeveer 24 uur actief in het bloed

Bij dagelijks gebruik blijft het medicijnniveau stabiel. Bij on demand gebruik piekt het medicijnniveau kort na inname en neemt daarna geleidelijk af.

Hoe wordt PrEP afgebroken en uitgescheiden?

PrEP wordt voornamelijk verwerkt door de nieren, niet door de lever. Dit is belangrijk om te weten, want:

• Tenofovir wordt grotendeels onveranderd via de urine uitgescheiden.

• Emtricitabine verlaat het lichaam ook grotendeels via de urine.

De afbraak verloopt in drie stappen:

1. Filtratie in de nieren: bloed wordt gefilterd, medicijn komt in de voorurine.

2. Weinig of geen afbraak: de stoffen worden nauwelijks chemisch veranderd, ze verlaten het lichaam bijna in hun oorspronkelijke vorm.

3. Uitscheiding via de urine: uiteindelijk plas je het medicijn uit.

Waarom is de nierfunctie zo belangrijk?

Omdat PrEP via de nieren wordt verwerkt, is een goede nierfunctie nodig om het veilig te gebruiken. Als je nieren minder goed werken, kan het medicijn zich opstapelen in je lichaam. Dit kan leiden tot bijwerkingen en zelfs schade aan de nieren.

Daarom moet je vóór de start van PrEP en tijdens het gebruik regelmatig je nierfunctie laten controleren, meestal via een bloed- en/of urinemonster.