Syfilis

Bij Ikwilvanmijnsoaaf.nl merk ik dat syfilis vaak vragen oproept. De naam klinkt serieus, de klachten zijn niet altijd duidelijk en online vind je soms tegenstrijdige informatie. Ik wil het eenvoudig maken. In deze tekst leg ik uit wat syfilis is, hoe je het oploopt, welke signalen je kunt herkennen, wanneer je het beste test en hoe ik je van uitslag naar behandeling begeleid. Altijd in begrijpelijke taal, met aandacht voor jouw privacy en rust.

Wat is syfilis

Syfilis is een bacteriële SOA die wordt veroorzaakt door Treponema pallidum. De bacterie dringt het lichaam binnen via kleine wondjes of via de slijmvliezen tijdens seksueel contact. Zonder behandeling doorloopt syfilis verschillende stadia. In de vroege stadia ben je besmettelijk. Blijft de infectie onopgemerkt, dan kan zij op de lange termijn schade geven aan zenuwstelsel, hart en bloedvaten. Het goede nieuws is dat syfilis goed te behandelen is, vooral als je er op tijd bij bent.

Hoe raak je besmet met syfilis

Besmetting ontstaat door direct contact met een syfiliswondje of vochtig plekje op huid of slijmvlies. Dat kan bij vaginale seks, anale seks en orale seks. Intiem huid op huid contact met zo’n plek kan soms ook voldoende zijn. De bacterie overleeft slecht buiten het lichaam. Je raakt niet besmet via toiletbrillen, bestek, zwembad of dagelijks contact zoals knuffelen.

Wie loopt extra risico

Iedereen die seksueel actief is kan syfilis oplopen. Het risico is groter als je onbeschermde seks hebt, wisselende partners hebt of als je partner positief testte. Syfilis komt relatief vaker voor bij mannen die seks hebben met mannen en bij mensen die eerder een SOA hadden. Hoor je dat een partner positief is getest, test dan altijd, ook als je zelf geen klachten hebt.

De stadia van syfilis en veelvoorkomende klachten

Syfilis verloopt in stappen. Klachten verschillen per stadium en kunnen mild zijn of zelfs onopgemerkt blijven. Precies daarom is testen belangrijk, ook als je weinig merkt.

Eerste stadium

Meestal twee tot drie weken na besmetting ontstaat een klein, hard en vaak pijnloos wondje op de plek waar de bacterie binnenkwam. Dit wondje heet een sjanker. Je ziet het op of rond de penis, vulva, anus, lippen of in de mond. Het wondje geneest vaak vanzelf, maar de bacterie blijft aanwezig. Je kunt in dit stadium anderen besmetten.

Tweede stadium

Enkele weken tot maanden later kunnen nieuwe symptomen verschijnen, zoals huiduitslag op romp, handpalmen of voetzolen, koorts, keelpijn, vermoeidheid, opgezwollen lymfeklieren, zweertjes in de mond of rond de geslachtsdelen en soms haaruitval. Ook deze klachten kunnen vanzelf afnemen terwijl de infectie blijft bestaan.

Latente en late fase

Na de tweede fase kan syfilis in een stille fase komen zonder zichtbare klachten. Zonder behandeling kan de bacterie zich later uiten in ernstige problemen met zenuwstelsel, hersenen, hart en bloedvaten. Dat is in onze regio zeldzaam omdat we meestal eerder testen en behandelen, maar het onderstreept waarom op tijd testen belangrijk is.

Besmettelijkheid en incubatietijd

In het eerste en tweede stadium is syfilis het meest besmettelijk, vooral bij zichtbare laesies zoals het eerste wondje of vochtige plekjes op slijmvliezen. In de vroege latente fase, binnen het eerste jaar na besmetting, kan overdracht nog plaatsvinden, ook als je geen klachten hebt. De eerste klachten (het wondje) verschijnen vaak na twee tot drie weken, maar tien tot negentig dagen komt ook voor. Besmettelijkheid neemt sterk af na een afgeronde behandeling en wanneer laesies verdwenen zijn.

Wanneer moet ik testen op syfilis

De Syfilis SOA-Test is meestal betrouwbaar vanaf drie weken na het risicomoment. Je lichaam heeft tijd nodig om antistoffen te maken die de test kan aantonen. Test je eerder en is de uitslag negatief, maar blijf je twijfelen of ontstaan er klachten, herhaal de test dan na drie tot vier weken. Heb je duidelijke signalen zoals een mogelijk sjanker of typische huiduitslag, test dan direct. Ik help je graag met het kiezen van het juiste testmoment voor jouw situatie.